Yaşlılıkta beslenme öncesinde genel beslenme tarifini yapalım.
Beslenme insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşamını sürdürebilmesi için vücuduna
gereken besinleri alıp kullanılmasıdır.
Her şeyden önce yaşlılıkta beslenme, yaşam faaliyetlerimizi yerine getirebilmemiz için vazgeçilmez bir unsurdur.
Ancak sadece beslenmek değil,
sağlıklı beslenmek önemlidir.
Ayrıca genç yaşlardan sağlıklı beslenme alışkanlık haline getirilmelidir.
Sonuç olarak yaşlılıkta beslenmenin önemi de artmaktadır.
Her şeyden önce normal yaşlanma sürecinde zamana bağlı olarak vücut yapısında,
organlarda ve organların fonksiyonlarında birtakım değişiklikler ortaya çıkmaktadır.
Ayrıca bunun dışında bir kısmı vücut yapı ve fonksiyonlarındaki değişiklikler sonucu gelişen
bir kısmı da çevresel faktörlerden kaynaklanan yaşam tarzı değişiklikleri de görülmektedir.
Yaşlılıkta Beslenme ve Vücutta Oluşan Fiziksel değişiklikler
Her şeyden önce şu 3 şeyi iyi anlamamız gerekmektedir.
Vücut ağırlığı
Her şeyden önce 60 yaştan sonra ağırlık kazanım hızı yavaşlamaktadır.
Özellikle 80 yaştan sonra ağırlıktaki azalma daha belirginleşmektedir.
Vücut kompozisyonu
Her şeyden önce vücut kompozisyonunda yaşla birlikte bazı değişiklikler gözlenmektedir.
Ancak 80 yaş ve sonrasında yağsız dokudaki azalma hızlanmaktadır.
Ayrıca kadınlarda yağsız doku miktarı erkeklerden daha azdır.
Sonuç olarak yağsız doku kütlesindeki azalma, kas miktarında ve kuvvetinde de azalmaya neden olarak yürüyüş
ve dengeyi etkiler, düşme ve kırık riskini artırmaktadır.
İskelet sistemi
Her şeyden önce yaşlılıkta kemiklerdeki kalsiyumda azalmalar olmaktadır.
Fakat kadınlar, yaşlılık döneminde, yarısı menopozdan sonraki ilk 5 yılda olmak üzere
toplam iskelet kalsiyumunun % 40’ını kaybetmektedirler.
Ancak bu kayıp yavaşlayarak sürmektedir.
Eklem esnekliğinde azalma ve eklem hareketlerinde kısıtlılık nedeniyle hareketlilik azalır.
Sonuç olarak bu etki hem besinlere ulaşmada zorluk nedeniyle yetersiz beslenmeye
hem de fiziksel aktivite kısıtlığı nedeniyle şişmanlığa neden olabilmektedir.
Bu konuya benzer Yaşlılarda Düşme yazımızı okumanızı öneririm.
Ve Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Her şeyden önce beslenme ile enerji alımı dengede tutulmalı,
kilo alma kontrollü hâle getirilmelidir.
Beslenmede gıda çeşitliliği sağlanmalıdır.
Tüm besin gruplarından uygun miktarlarda alınmalı,
tek tip beslenme alışkanlık hâline getirilmemelidir.
Taze sebze ve meyveler, tahıllar, fıstık ve fındık gibi besinler ve
kuru baklagillerin tüketim miktarı arttırılmalıdır.
Karbonhidratların tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Rafine edilmiş tahıl ürünlerinden kaçınarak
posa tüketimi fazlalaştırılmalıdır.
Her şeyden önce bir günde alınan kolesterol seviyesi 300 miligramdan az olmalıdır.
Bunun için süt ve süt ürünlerinin az yağlı ya da tamamen yağsız olması tercih edilmelidir.
Alkollü içki tüketimi en az seviyede tutulmalıdır.
İçme suyunun bulundurduğu flor miktarı belli seviyelerde olmalıdır.
Tuz tüketimi en aza indirilmelidir.
Fiziksel aktivite ve egzersizler arttırılmalıdır.
Beslenme planları ve beslenme konusunda eğitim alınmalıdır.
Gerekirse doktorunuz veya diyetisyen ile görüşerek bir beslenme programı yapılmalıdır.
Sonuç olarak bu yaş grubunda görülen şişmanlık, diyabet, kalp-damar hastalıkları, osteoporoz, felç,
iskelet ve kas sistemi hastalıklarında bilinçsiz beslenme önemli bir risk faktörüdür.
Ancak her yaşta olduğu gibi bu yaş grubunda da yeterli ve dengeli beslenme sağlığın korunması ve
geliştirilmesi için çok önemlidir.
Bunun için yeşil sebzeler, meyveler, yulaf, fasulye lif zengini gibi gıdalar
60 yaş üstündekiler için en sağlıklı besinlerdir.
D vitamini de en az kalsiyum kadar kemikler için önemlidir.
Aynı zamanda Kalsiyum Eksikliği ve Meyveler yazılarımızı okumanızı öneririz.
Her şeyden önce bu vitaminin en önemli kaynağı ise bir besinden ziyade güneş ışığıdır.
Yine de güneşte kalmayı özellikle yazın çok abartmamak gerekir.
Akdeniz Tipi Beslenme
Akdeniz diyeti de denilen Akdeniz tipi beslenme;
Her şeyden önce taze sebze ve meyveler, tahıllar, baklagiller, kabuklu yemişler,
Balık, zeytinyağı tüketiminin ağırlıkta olduğu,
Tam tahıllı ekmeklerin tercih edildiği;
Sonuç olarak buna karşın trans yağlar, hayvansal yağlar, kırmızı et, kümes hayvanları,
süt ve süt ürünleri tüketiminin düşük olması gerekmektedir.
Yaşlılarda Beslenme Alışkanlığı
Yaşlıların gençlere göre, öğün aralarında daha az atıştırmalık tükettikleri,
daha çabuk doydukları ve yemek için daha az istekli oldukları görülmektedir.
Besin tüketimindeki yaşa bağlı bu değişimler, yaşlılarda vücut yağının ve
vücut ağırlığının azalmasıyla ilişkili olarak enerji alımının azalmasına neden olmaktadır.
Sonuç olarak buna bağlı olarak ne yememeniz gerektiğine dikkat etmeliyiz.
Akdeniz tipi beslenmede işlenmiş etler (salam, sosis vb),
bunun yanında yüksek şekerli meyveler ve tatlılar,
Ayrıca tuzlu kuruyemişler, gazlı ve şekerli içecekler (özellikle meyve suları),
Sonuç olarak şekerli ve yağlı hamur işleri yenmemelidir.
Bu konuda detaylı okumak isterseniz https://hsgm.saglik.gov.tr sayfasını öneririz.
