Her şeyden önce Platon; Dünyada üniversite düzeyindeki ilk kurumlardan biri olan (ve bu kurumlara günümüzdeki adını veren)
Ayrıca akademi‘nin kurucusu olan ve düşünce tarihinde bir dönüm noktası.
Ayrıca felsefe ve bilim tarihindeki pek çok tartışmanın temellerini atmış, sadece bilimleri değil Hıristiyanlık ve İslam gibi pek çok dini de derinden etkilemiştir.
Ancak Hocası Sokrates ve öğrencisi Aristoteles ile birlikte felsefe tarihinin en etkili ismidir. iddialarının büyük bir kısmı bugün hala önemini korumaktadır.
Ayrıca Mandra Filozofu. yazımızı da okumanızı öneririz.
Platon’ un Ünlü Mağara Alegorisi
Bir mağaranın içinde, dışarıdan gelen ışığa arkalarına dönük olarak ömürlerini geçirmiş olan insanların tek
gördükleri önlerine vuran hayvan, insan ve nesne gölgeleridir.
Gerçek formunu hiç görmemiş bu insanlar için tek gerçeklik bu gölgelerdir.
Hapis olan kişilerden biri bir gün aniden serbest kalır.
Mağaranın dışındaki dünya ile karşılaşır. Tamamen ışık ile yani gerçek ile tanışan bu kişinin gözleri neredeyse körlük yaşar.
Zamanla şimdiye kadar gerçek sandığı gölgelerin aslında gerçek olmadığını ve gerçeklerin birer karanlık
yansıması olduğunu anlamaya başlar..
Hayatın gerçeğini anlayan bu kişi mağaraya dönüp diğer insanlara gölgelerin sahte olduğunu ve asıl gerçeğin
dışarıda olduğunu anlatmaya çalışır.
Ancak dışarıyı hiç görmeyen bu insanlar anlatılanı idrak edemezler ve kızgınlıkla karşı çıkarlar…
Platon ( yada Eflatun) mağara alegorisinde ( Wikipedi Alegori= bir konuyu simgesel benzetmelerle
canlandırarak anlatmak) bir şeyleri anlamaya başlamış olan filozofların bunu halka anlatamayışını örneklemek istemiştir.
Çünkü insanlar anlayabildikleri kadarını kabul edip kendi anlayışlarının ötesinde anlatılanları kabul etmezler.
Bu yüzden gerçekleri anlatanlar bir şekilde toplum içinde baskı altına alınır.
Işığı-gerçeği görmek doğruyu duymak rahatsız edicidir.
Bu yüzden zihin karanlığı ve esareti seçer.
Cahillik mutluluktur, mağaranda aynı kısırdöngülerle biter ömrün.
Gerçek ile yüzleşmek ve özgür olmak cesaret ister…
Bu metafor; günümüz dünyası içindeki tüm toplumlarda sosyal yaşamda, bilimde, sanatta, ve siyasette hala geçerlidir.
Aydınlar tarafından anlatılanların halk tarafından anlaşılamaması, ve bunun sonunda karşılıklı oluşan antipati
günümüz gelişmekte olan toplumlardaki temel sorundur.
Bir taraf anlamadığı için Aydınlara, Diğer taraf anlaşılamadığı için Halk’a mesafe koyar.
Bu denklemin çözümü ise aslında aydınlanma demektir, ve basitçe söylemek gerekirse eğer bütün mesele
bıkmadan, usanmadan ama asla kızgınlık ve düşmanlık göstermeden anlatabilmeyi başarmaktır.
“Karşındaki anlamıyorsa eğer, anlatamıyorsun demektir“.
Platon’un asırlardır anlatmak istediği sadece budur.
( Değerli dostum Mustafa Torun’un katkılarıyla.)
Saygıyla.
R. Erişen.
