Bu yazının başlığı, “Kirkindan sonra” dır,
Her şeyden önce aklınıza yaş ile ilgili bir çok şeyi getirmiş olabilmektedir.
Ayrıca bu Yazımızı da okumanızı öneririz. Yas Aldıkça Gençlesebilmek…
Ayrıca kırk yaş Türkiye yaş ortalamasının yaklaşık yarısına denk gelmektedir.
Ancak kadın veya erkek olmamıza göre bu ortalama küçük farklar gösterebilmektedir.
Ayrıca büyük çoğunluğumuz için kirk yaştan önceki dönem kendimizi aradığımız yaşlardır.
Ama kirk yaş Türkiye yaş ortalamasının yaklaşık yarısına denk gelmektedir.
Sonuçta paylaşımları bu yaş aralıklarına göre yapacağız.
Yaş Evreleri
Kirkindan sonra ve öncesi evreler.65+
Her şeyden önce yaşamımızda doğduğumuz günden başlayıp ilkokul, ortaokul, ergenlik çağı, lise dönemi ve 18 yaşında reşit sayılmaya başladığımız dönem, Üniversite yılları.
Ancak iş yaşamına başlama, evlilik, anne baba olmak, gibi yaşamımızda önemli değişikliklerin gerçekleştiği dönüm noktaları vardır.
Her ne kadar kirk yaşının pek anlamlı bir eşik olmadığı düşünülse dahi kirkindan sonra için yüklenen anlamın nedenini bulabilmek için yaşam evrelerine bir göz atmak yararlı olur.
Ancak bu evreler yaşam süresinin anlamlı bölümlere ayrılmasıyla belirlenmektedir.
Genel olarak yaşam süresi ”Çocukluk”, “gençlik”, “orta yaş”, “yaşlılık” biçiminde 4 evreye ayrılmaktadır.
Sonuç olarak bir Alman şiirinde yaşam evreleri şöyle tanımlanmıştır:
0-10 arası (çocuk),
10-20 arası (genç),
20-30 arası (yetişkin),
30-40 arası (başarı),
40-50 arası (durgunluk),
50-60 arası (yaşlılık başlangıcı),
60-70 arası (yaşlılık),
70-80arası (hiçbir şey bilmez),
80-90 arası (çocukların eğlencesi),
90-100 arası(Tanrının rahmeti onunla olsun).
Sayının Gücü
Yahudi krallarının çoğunun, Hz. Süleyman ile Hz. Davut gibi kırk yıl hükümdarlık yaptığı söylenmektedir.
Nuh Tufanı kırk gün sürmüş,
Hz. Musa dağda kırk gün geçirmiş,
Hz. İsa çölde kaldığı kırk gün İblis tarafından sınanmıştır.
Yahudi kutsal kitaplarından Talmud’a göre kırk, bir yaşam evresinintamamlanışıdır.
Katolik Kilisesi kırk yaşını, insanın “kanonik çağı”, yani zekanın bütünüyle geliştiği bir dönem olduğunu ilan etmiştir.
Çağdaş psikologlara göre kırk yaşına gelirken insan gelişiminde belirgin bir
değişiklik algılanmaktadır.
Ünlü insanların yaşam öykülerine bakmak bunu kanıtlamak
için yeterlidir.
Her şeyden önce St.Augustine göre kırk yaş, zamanın geldiğine işaret eder.
Ayrıca İslam’da da kırk sayısının önemi büyüktür.
Mesela Peygamberimize ilk vahi kırk yaşında gelmiştir.
İslam’ın 5 şartından biri olan zekat, malın kırkta biri (1/40) verilerek yerine getirilmektedir.
“Kırk Hadis” kitapları, ölümlerin ardından “yedi”,
“kırk” denilen günlerde Kuran ve mevlit okunması, kırk uçurmak,
kırkının çıkması kırk sayısıyla ilgili geleneklerle harmanlanmış uygulamalardır.
5 vakit namazın farzları, vacipleri, sünnetleriyle toplamı kırk rekattır.
Musevilikte olduğu gibi Müslümanlıkta da arınma dönemi kırk gündür:
Doğumdan sonraki loğusalık dönemi kırk gün sürer.
Bulaşıcı hastalıkların yalıtımı için kullanılan “karantina” sözcüğü, İtalyanca’ da “kırk gün” anlamına gelen “quarantinagiorni” (quarantina: 40, giorni: günler)
deyiminden gelir.
Bizdeki Kullanımı
-Türkler arasında kırk sayısına verilen önemin ikinci bir örneği yoktur.
Kırk sayısının Türkçedeki yaygın kullanımı kadim gelenekler ile semavi
dinlerdeki kullanım biçimleriyle de uyumludur. Birçok kullanım biçiminin İslam
kaynaklı olduğu kolaylıkla görülebilir.Kırk sayısı olan şeyler çoktur,yeterlidir, eksiksizdir, tamdır.
Bir ilimizin adı olan Kırklareli ve çağdaş Türk devletlerinden birinin adı olan Kırgızistan,
Neredeyse eş anlamlı olarak “Kırklar Ülkesi”demektir.
Çok sayıda köy adı yanında dağ, dere gibi yerlerin adlarında da kırk sayısının yaygın bir biçimde kullanılmış
olduğu görülmektedir.
Kırkpınar, Kırk kilise, Kırk nisa, Kırkağaç, Kırk çalı, Kırkgeçit, Kırk mağara, Kırk yılan, Kırk armut bunlardan bir kaçıdır.
Kırklara karışmak, ermiş olmak, görünmez olmak, tamamen ortadan kaybolmak anlamlarına gelir.
Çağdaş Türkçede sıkıntı, zahmet anlamına gelen çile sözcüğü, tasavvuf ehlinin salt tefekkür ve duayla geçirdiği kırk günlük inzivanın adıdır.
Bu inzivanın Arapça kökenli adı olan “erbain” ile Farsça kökenli adı olan “çile/ çihil” sözcükleri “kırk” sözcüğünün karşılığıdır.
Ölmeden önce kırk günlük kırk “çile” tamamlamak büyük önem taşır.
Çok sayıda ayağı olan böcekler Türkçe’de kırk sayısını içeren “kırk ayak” sözcüğüyle adlandırılmıştır.
Bir sözü kırk kere söylemek, çok söylemek demektir.
Ali Baba’nın uğraşmak zorunda kaldığı “harami” sayısı kırk kişidir.
Bir işi başarmak için 40 kırk fırın ekmek yemek gerekiyorsa bu iş zor demektir.
Bir işi kırk kez yapmaya “kırklamak” denir,
Birine kırk kez deli denirse o kişi deli olur.
Bir delinin kuyuya attığı taşı çıkarmak için kırk akıllı gerekir,
Masallardaki düğünler kırk gün kırk gece sürer.
Kılı kırk yarmak, bir konudaki titizliği anlatır.
Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır.
Ayrıca Kahvenin Kaç Yıl Hatırı Vardır? ve Yaş Alırken Babamın İleri Yaş Öğütleri yazılarımızı da okumanızı öneririm.
Kırk dereden su getirmek, işi yokuşa sürmek demektir.
Mesela eskiden kırk para 1 kuruş edermiş.
Daha Fazlası
Her şeyden önce kırk yılda bir gerçekleşen olaylar, insan ömründe 1 kez tanık olunacak olaylardır.
Doğum ile ölüm olaylarından sonra kırk gün geçmiş olması önemlidir,
buna “kırkı çıkmak” denir.
Ayrıca kırkı çıkan bebekler için “kırk uçurmak” yaygın bir gelenektir.
Kırkı çıkana kadar geçmesi gereken kırk günlük süre hem anne hem de bebek için ters yönlü bir karantina
(yalıtım)işlevi görür.
Kırkından sonra azanı (kudur anı) teneşir paklar, kırk yaşını geçenlerden azgınlık beklenmeyeceğini, olgunlukla bağdaşmayan davranışların hoşgörüyle karşılanmayacağını anlatır.
Ama bu örnekler dışında kırk sayısıyla ilgili pek çok atasözü, deyim, hikaye, masal vardır.
Bizim bu Blok sayfamızda 40 yaşından sonra yaşamının farkına varıp bundan sonrası için plan yapmak isteyen veya plan yapmadan geçirmiş olanlara henüz”Geç kalmadınız”
hala ”Hayatınız için bir şeyler yapa bilirsiniz” demek istiyoruz.
