Deyimler kendine özgü anlam taşırlar.
Bunlar kendine özgü bir anlam taşıyan, ifadeyi daha zengin ve etkileyici kılmak amacıyla söylenen kalıplaşmış söz öbekleridir.
Deyimler, tarihin bilinen veya bilinmeyen bir döneminde, genellikle mecazileşerek halkımız tarafından benimsenmiş, kalıplaşmış söz öbeklerinden oluşmaktadır. https://sozluk.gov.tr
Atasözleri ve deyimler bir dilin zenginliğini gösteren ölçütlerdir.
Atasözleri, toplumun geçirdiği tarihi süreci ve kültürel özellikleri hakkında ipucu ve bilgileri barındıran değerlerdir
Deyimler ile Atasözleri birbirinden farklıdırlar. Bunları nasıl ayırt edeceğimiz ise;
Deyimler kavram ve durum bildirirken; atasözleri ise bir yargı ifade etmektedirler. Deyimlerin mecazlı anlamı vardır; Ancak atasözlerinde bu şart değildir.
Deyimlerde kesin hüküm, öğüt,yol göstericilik yoktur. Bu yüzden genel kural oluşturmamaktadırlar.
Ayrıca, deyimlerin söyleyeni belli olmadığı için Anonimdirler.
Anonim demek ortak halk malı söyleyeni sahibi belli olmayan demektir.
Atasözleri ve deyimler; anlatımı etkili kılma, söyleneni açıkça, kolay, anlaşılır bir şekilde dile getirme ve bunları yazılı olarak ifade edebilme konusunda çok önemli etkilere sahiptir.
Bu anlamda Türkçenin ve Türk kültürünün zenginliğinin en önemli göstergesidir.
Deyimler ve Örnekler
En çok kullandığımız bazı deyimlere örnek verelim.
Eminim siz de bunları sık sık kullanıyorsunuzdur.
İğne atsan yere düşmez
Çok kalabalık yerler için kullanmaktayızdır.
İleri geri konuşmak
Ayrıca bu da çok sık kullandığımız bir deyimlerdendir.
Ama anlam olarak da yersiz, kırıcı ve karşınızdakini yaralayıcı konuşmak anlamındadır.
Hem suçlu hem güçlü
İşlenen bir suçu kabullenmeyerek daha fazlasını da yapmak anlamında kullanılmaktadır.
Yani suçlu kendisi olduğu halde üste çıkmaya çalışan, üstelik karşısındakini suçlamaya yeltenen kimseler için söylenmektedir.
Açık kapı bırakmak
Gerektiğinde bir konuya yeniden dönebilme imkânı bırakmak, kesip atmamak, ileriyi düşünerek ılımlı davranmak.
Ağzına bir parmak bal çalmak
Amacına ulaşmak için birini tatlı sözlerle bir süre oyalamak, kandırmak; umut verip ikna ederek işini yaptırmak.
Anasından doğduğuna pişman etmek
Yaptığı veya yaptırılan iş sonucunda canından bezdirmek.
Ayrıca üşengeç, tembel kişiler için de kullanılmaktadır.
Bahtına küsmek
Yaptığı işlerin ters gitmesi sonucunda karamsarlaşarak vaz geçmektir.
Cinleri başına toplamak
Kızmak, öfkelenerek çok kızmak anlamında kullanılmaktadır.
Ensesi kalın kişi
Varlıklı, parası çok, ödeme gücü iyi olan kişi için kullanılmaktadır.
Eski hamam eski tas
Mevcut durumundan hiçbir şey değişmeyen kişi anlamında kullanılmaktadır.
Ama daha yüzlercesi olan deyimlerimiz hakkında deyimler sözlüğüne de bakabilirsiniz.
Benzer içerikteki Atasözleri ile yaşamak, Kırk Yıllık Kani Olur mu Yani başlıklı yazılarımızı da okumanızı öneririz.
