Dante Alighieri, İtalyan şair ve siyasetçidir.
Her şeyden önce en bilinen eseri, ahirete yapılan bir yolculuğu anlattığı İlahi Komedyadır.
Bu eser Cehennem, Araf ve Cennet isimlerinde üç ciltten oluşmuştur.
Dünya edebiyat tarihinin en büyük eserlerinden biri kabul edildiği gibi, modern İtalyancanın da temelini oluşturmaktadır.
Ancak, Dante’nin yaşamıyla ilgili bilgilerin büyük bölümü yapıtlarından çıkarılmakladır.
Floransalı bir burjuva ailesinin oğlu olarak doğmuştur.
Diğer bir yazımız olan 40 dan Sonra Gidilen Yerler: İtalya ve Güney İsviçre yazımızı da okumanızı öneririm.
Ama ömrü boyunca da bu kente bağlılık duymuştur.
İlahi Komedya’nın “Paradiso” (Cennet) bölümündeki bazı kantolarda ailesinin kökenini anlatırken atası Cacciaguida’dan söz etmektedir.
Ayrıca, Alighieri soyadı da bu büyük dedesinin karısının adından gelmektedir.
Dante, ustası Brunetto Latini ve yetenekli dostu Guido Cavalcanti’yi de anlatmaktadır.
Ama ane ve babasıyla ilgili hiçbir bilgi vermemektedir.
Sonuçta, annesi Bella’yı küçükken kaybettiğini ve babasının da ikinci kez evlendiği bilinmektedir.
İtalya’nın yetiştirdiği en büyük şair olan Dante, Shakespeare ve Goethe’yle birlikte
Batı Avrupa edebiyatının üç büyük dehasından biri olarak kabul edilir.
İlahi Komedya’ ı Latince yerine İtalyanca yazarak Avrupa edebiyatının Latincenin dışında yeni bir evrime yönelmesini etkilemiş.
Ayrıca İtalyanca’ nın gelişmesinde kesin bir dönüm noktası olmuştur.
Dante’nin İtalyan edebiyatı tarihinde önemli yer tutan.öteki yapıtları bir yandan yeni edebi biçimler getirirken bir yandan da 14. yüzyılın Petrarca ve Boccaccio gibi ünlü şair ve yazarlarını etkilemiştir.
Şairin yaşam öyküsünü yazan Boccaccio, 1373-1374’te İlahi Komedya üzerine bir dizi konferans vermiştir.
Dante’ nin yapıtları daha o dönemde üniversite programına alınmıştır.
Dante’nin divino poeta (İlahi şair) adıyla anılması ise, 1555’te Venedik’te yapılan baskısında yapıtının yalnızca Komedya olan adına bu sıfatın eklenmesine yol açmıştır.
Dante ve Siyasal Yaşamı
Her şeyden önce Floransa’da siyasal ve ekonomik üstünlük sağlamak isteyen imparatorluk yanlısı Ghilbellinolar ile Papalık yanlısı Guetfolar arasındaki uzun mücadelede,
Dante’nin ailesi Guelfoların yanında yer almıştır.
Guelfolar 1266 Benevento Savaşı’yla kentte yönetimi ele geçirmiştir.
Fakat bu tarihten sonra da şiddetli çekişmelere sahne olan Floransa’da yetişen Dante
İlahi Komedya’ da ayrılıkların asıl sorumlusu olarak feodal soyluları göstermektedir.
Ancak, Guelfo komününün demokratik ülkülerine bağlı kalan Dante,
1289’da süvari olarak Ghibellinolara karşı Campaldino çarpışması’na ve Piza’nın Caprona Kalesi’ne düzenlenen sefere katılmıştır.
Sonuçta, 1295’te Giano dela Bella’nın devrilmesini izleyen günlerde Doktorlar ve Eczacılar Loncasına girmiş ve etkin olarak politikaya atılmıştır.
1296’da da Yüzler Konseyi’ne (yurttaş parlamentosu) katılarak soylulara karşı çıkarılan yasaları desteklemiştir.
1297’de Papa VIII. Bonifatius kendisine karşı olan Romalı Colonna ailesine karşı bir sefer düzenlemiştir.
Kardinal Matteo d’Acqu-asparta’yı da yardım toplaması için Floransa’ya göndermiştir.
Fakat olayla ilgili kesin tutumu bilinmemekle birlikte Dante ‘Infemo“da (Cehennem) Papanın iktidar hırsından açıkça söz etmektedir.
Guelfoların Siyah Guelfo1ar ve Beyaz Guelfolar olarak ikiye ayrılmasının bir nedeni de Bonifatius’un bu hırsındandır.
Ancak, Papanın görünürde iki tarafı uzlaştırmak, ama gerçekte ise;
Siyahları desteklemek için Matteo d’Acquasparta’yı 1300’de ikinci kez Floransa’ya göndermesinden sonra Dante Guelfo Birliği’nin güçlendirmesi için 7 Mayıs’ta San Gimignano’ya gönderilmiştir.
Sonuçta, 15 Haziran – 14 Ağustos 1300 tarihleri arasında altı lonca başkanından biri sıfatıyla kent yönetimine seçilmiştir.
Dante ve diğer yöneticiler taraf tutmayarak hem Siyah, hem Beyaz Guelfoların ileri gelenlerini sürgüne göndermişlerdir.
Fakat, sürgün edilenler arasında Dante’nin eski dostu Guido Cavalcanti de vardır.
Dante lonca yönetiminden ayrıldıktan sonra Beyaz Guelfolar sürgündeki yandaşlarını geri çağırmışlardır.
Siyahlar ise yönetimi ele geçirmek amacıyla 1301’de Sta. Trinita Kilisesi’nde toplanmışlardır.
Floransa’dan Ayrılışı
Sonuçta, günümüze kadar gelen belgelerden Dante’ nin Beyaz Guelfolardan oluşan büyük bir grubun önderliğini yaptığını ve Floransa’daki 1300-1301 olaylarında da önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır.
Dante; 1301’de kenti tehdit eden tehlikeler karşısında üç kez bütün iktidarın lonca yönetimine verilmesi çağrısında bulunmuştur.
Bu arada papayla anlaşan Fransa kralının kardeşi Charles de Valois ise
Floransa sınırındaki Siyah Guelfo karargahına varmıştır.
Bir uzlaşma girişiminde daha bulunan Beyazlar aralarında Dante’nin de bulunduğu üç kişilik bir kurulu papaya elçi göndermişlerdir.
Böylece Dante bir daha dönmemek üzere Floransa’dan ayrılmıştır.
Kaynak: https://www.turkedebiyati.org
