Akıl ya da us, felsefede kavram oluşturma ve bunlara göre hükmetme kapasitesidir.
Bugün Batı’da bu kavramı, büyük ölçüde aklı anlayışla yüzleştiren, ancak algılamadan ayıran Alman filozofu Immanuel Kant’ın etkisindedir. https://tr.wikipedia.org
Her şeyden önce salt insana özgü olan bilme yetisi, doğru düşünme, hüküm verme ve kavram oluşturma gücüdür.
Zeka ise farklı bir şeydir. Bu konudaki Zeka ve oyunları ve Hafıza ve Öğrenme Teknikleri yazımızı da okumanızı öneririm.
Ancak akıl bize yol gösterir.
Fakat onunla doğru ile yanlışın, gerçek ile yalanın ayırımını yaparız.
Hz. Muhammed, “İnsanlara akılları nispetinde konuşun ” demiştir.
Mevlana ise “ Anlayana anlatmazsan zulmedersin. Anlamayana anlatırsan yine zulmedersin ” deyişi de akıl üzerine pek çok fikri ortaya koymaktadır.
Ayrıca, ‘’ Akıl; birbirinden farklı olan şeylerin, birbirine benzeyen yanlarını ve birbirine benzeyen şeylerin, birbirlerinden farklı yanlarını bilmektir.’’ Goethe
Voltair ; ‘’Akıl, her şeyi olduğu gibi görmekten başka bir şey değildir.’’
Ama Konfüçyus;
‘’ İnsanın akıllıca hareket edebilmesi için üç yolu vardır; birincisi, yapacağı şey üzerine düşünmektir ki bu en asil yoldur. İkincisi, önceden yapılmış iyi bir şeyi tenkit etmekle olur, bu en kolay yoldur. Üçüncüsüne gelince bu en acı yoldur, deneyerek ve uğraşarak bulduğun yoldur.’’ Demiştir.
Ayrıca bu kişilerin düşünceleri de benzerlik gösterecektir.
Buradan yola çıkarak da atasözümüzde de söylendiği gibi aklın yolu birdir sözünün açıklaması da şu şekilde yapılmaktadır;
Ancak doğru ve mantıklı olan, sonucu tahmin edilebilen, gidişatı ortada olan her hangi bir olayda tüm ortak yollar doğru yoldur.
Akıl ile ilgili Söylenmiş Özlü Sözler
Akıllı insan aklını kullanır, daha akıllı insan başkalarının da aklını kullanır.
Kuşu yükselten kanat, insanı yükselten akıldır.
Aklın gücüne, hiçbir engel karşı duramaz.
Bugünün akıllı insanı, gelecekle korkusuzca yüzleşir.
Akıl yaşta değil baştadır; ama aklı başa yaş getirir.
İnsan, talihsizlikten ve mutsuzluktan değil, akılsızlıktan korkmalıdır.
Akıllı bir kimse, düşmanından da akıl öğrenmeyi ihmal etmez.
İnsan, aklın sınırlarını zorlamadıkça, hiçbir şeye ulaşamaz.
Akıllı adam hem kitapları, hem de doğrudan doğruya hayatı okur.
Bir insanın aklı bilgisine göre değil, bilgi edinme yeteneğine göre ölçülür.
Aklın ve bilginin üç büyük düşmanı vardır: Kötülük, bilgisizlik ve tembellik.
Başkalarını bilen kimse bilgili, kendini bilen kimse akıllıdır.
Akıllı insan, başkasının kusurunu görerek kendisininkini düzeltir.
İnsanlara yapılacak en büyük iyilik, onlara akıllarını kullanmayı öğretmektir.
Sahip olmadığı şeylere üzülmeyen ve sahip olduklarına sevinen, akıllı bir insandır.
