Özgürlük nedir sorusunu çok sorar, sorgular ve bazen de cevabını bilip veya bilmeden kullanır olduğumuzu düşünüyorum.
Ama kişisel özgürlük konusunda bildiğimiz ve küçük yaştan bize öğretilen bir konu vardır.
Her şeyden önce birimizin kişisel özgürlüğünün bir diğer kişiye zarar vermemesi veya kısıtlayıcı olmamasıdır.
Ayrıca kişinin özgürlüğünün sınırları, bir diğer kişinin sınırlarına kadardır.
Bunun temel nedeni de haklarımızdan kaynaklanmaktadır.
Ancak temel haklarımız üç ana başlıkta toplanmaktadır.
Mesela bunlar sırasıyla Kişi Hakları, Sosyal ve Ekonomik Haklar, Siyasi Haklardır.
Her şeyden önce Anayasaya göre kişisel haklar ise bir bütün olarak kişinin maddi ve manevi varlığı ile ilişkilidir.
Anayasanın 17. ve 40. maddeleri arasında yer alan başlıca kişisel haklar ise;
Kişi dokunulmazlığı, Kişi özgürlüğü ve güvenliğidir.
Devletin Anayasa ile güvence altına aldığı hak ve özgürlükler yasa olarak adlandırılmaktadır.
Her şeyden önce Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda her kişinin belirtilen ve korunan hakları mevcuttur.
Ancak bu haklar değiştirilemez, elden alınamaz.
Her insan doğumundan ölümüne kadar bu temel haklara sahiptir.
Her şeyden önce özgürlük nedir?
TDK sözlüğü tanımına https://sozluk.gov.tr/ göre;
İnsanın, her türlü dış etkiden bağımsız olarak kendi istencine, kendi düşüncesine göre karar vermesi durumudur.
Ayrıca herhangi bir koşulla sınırlanmama, zorlamaya, kısıtlamaya bağlı olmaksızın düşünme ve davranma durumudur.
Ancak temel özgürlükler şu şekilde sıralanabilir;
Düşünce, kanaat ve ifade özgürlüğü Basın özgürlüğü Din ve vicdan özgürlüğü, Haberleşme Özgürlüğü, Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü, Toplantı Hak ve Özgürlüğü, Bilim ve Sanat Özgürlüğü v.b.
Her şeyden önce özgürlükler de yine devlet tarafından anayasal güvence altına alınmıştır.
Diğer bir yazımız Emek ve Dayanışma Günü ve Emeklilik Özgürlük mü, Yarı Ölüm mü? yazılarımızı da okumanızı öneririm.
Özgürlükler Kişisel Olabilir mi?
Her şeyden önce bir insanın isteme eylemleri başkaları tarafından engellememesi ya da zorlanılmaması gerekir.
Ayrıca etkilerden uzak kişinin kendi istekleri doğrultusunda hareket etmesidir.
Kişinin istekleri doğrultusunda hür bir şekilde yol almasıdır.
Felsefede özgürlük nedir sorusunun cevabına ise bazı filozoflar şöyle cevap aramaktadırlar.
Özgürlük kavramı, Kant’ın pratik felsefesine damga vurmuş önemli bir kavramdır.
Ahlak yasası dışarıdan bir zor ve dayatma olmaksızın kişinin kendi aklının koyduğu bir yasadır.
Ayrıca kişinin istemelerini bu yasaya göre belirlemesi kişinin içsel özgürlüğünü oluşturmaktadır
İstenç Özgürlük Nedir?
Her şeyden önce insanın bir şeyi istemiş olması başka bir durum tarafından engellenmemiş ya da zorlanmamış olması demektir.
İnsanın istenci özgürdür anlamına gelmektedir.
Yani insan bir şeyi istiyorsa o şeyi kendisi istiyor olmasıdır.
Sonuç olarak bir başka kişi tarafından baskı kurularak istemesine zorlaması değildir.
Eğer sürekli başkalarının istekleri doğrultusunda hareket ediyorsanız bu istencinizin özgür olmadığının ya da eksik olduğunun kanıtıdır.
Düşünme Özgürlüğü Nedir?
Her şeyden önce insanın dış baskılardan kurtularak özerkliğini kazanabilmesidir.
Sonuçta her türlü baskıları karşısına almalıdır, bilincini bu baskılara karşı korumalıdır.
Ancak insan bağımsız düşünebildiği müddetçe düşüncesini özgürleştirir.
Her şeyden önce düşünce özgürlüğünün olduğu her yerde diğer özgürlükler de var olacaktır.
Mesela bu özgürlük basın özgürlüğüyle iç içe geçmiştir.
Her şeyden önce özgürüm dememiz için;
Bağlı olmamamız; dış etkenlerden etkilenmememiz gerekir.
Ancak engellenmemek ve bir şeylere zorlanmamak için ise;
Her türlü dış etkiden bağımsız olmak ve istediğimiz şekilde hareket etmemiz gerekir.
Ayrıca kendi kararlarımızı kendi hür irademizle vermemiz gerekir.
Sonuç olarak özgürlük;
İnsanın kendi istekleri doğrultusunda dışarıdan engellenmeden bir şeyleri yapabilmesidir.
Filozof Görüşleri
Platon
Herkesin kendi yaşam tarzını seçmesi elindedir.
Ancak seçtikten sonra o hayat tarzının gerektirdiklerini yapmak zorundadır.
Seçmedeki özgürlükle ondan sonraki zorunluluk arasında bir çelişki yoktur.
Çünkü o zorunluluğu ben kendim seçiyorum.
Suçlayacağım hiç kimse yoktur.
Eğer olsaydı özgürlükle çelişirdi.
Mesela soğuk suya bile bile atlıyorsam üşüyeceğimi kabulleniyorum demektir.
Sonuçta herkes seçtiği hayatın sonucuna katlanmak zorundadır.
Yani herkes kendi eylemlerinden sorumludur.
Bu konuda Platon yazımızı da okumanızı öneririz.
Aristoteles
İki tür seçim vardır.
İstekli seçim ve isteksiz seçimdir.
Her şeyden önce isteksiz seçim;
Zor altında ya da bilgisizlik yüzünden yapılan eylemlerdir.
Eğer eylemin nedeni yapanın dışında ise yapanın eylem üstünde hiçbir etkisi yoksa o zaman eylem, zor altında yapılmış eylemdir.
Ancak zor altında istemeyerek yapılmış eylem acı verir.
Sonuçta iyi ya da kötü olmak elimizde.
Eylemlerimizden sorumluyuzdur.
Şayet bilgisizlikten dolayı öyle yaptıysak yine bilgisizliğimizden de sorumluyuzdur.
Herkes bütün eylemlerinden sorumludur.
