Normlar; Günlük hayatımızda çok sık kullandığımız sözcüklerden biri de “normal” kelimesidir.
Bu kelimeyi çeşitli formlar içinde kullanırız.
“Bu yaptığın hiç de normal değil” veya “Adamın davranışları resmen anormal” gibi.
Peki, aslında norm dediğimiz şey nedir.
Sözlük anlamına baktığımızda “Kural olarak benimsenmiş durum” veya “Yerleşmiş ilke” açıklamalarını görüyoruz.
Bizim norm diye kullandığımız kıstas gerçekten sözlük anlamıyla bağdaşıyor mu?
Hepimiz her konudaki tüm benimsenmiş kuralları, yerleşmiş ilkeleri ezbere biliyor olabilir miyiz?
Normlar kelime anlamı olarak açıklamasını https://tr.wikipedia.org web sayfasından okuyabilirsiniz.
Yoksa çoğu zaman kendi normlarımızdan mı bahsetmekteyiz.
Evet, hepimiz gayet iyi biliyoruz ki kendi normlarımızdan bahsediyoruz.
Kendimizi bildiğimiz ilk yıllardan olgunlaşma çağımıza kadar gerek ailemizden aldığımız,
gerek arkadaş çevremizden aldığımız,
gerek gittiğimiz okullardan edindiğimiz ve gerekse yaşadığımız çevreden aldığımız yazılımlarla normlar oluştururuz.
Bunlar karşılaşabileceğimiz her konu ve durumla ilgili olabilmektedir.
Bu noktadan sonra artık sadece bu normların içinde kalan olgular ve fikirler bizim için normal, dışında kalanlar ise anormal sıfatını taşıyacaklardır.
Sosyal yaşantımızda kendimize seçtiğimiz sıkça görüşülebilir dostlar ve iş arkadaşları
hatta seyrettiğimiz diziler dahi genel fikir yapımıza uygun olacağından ve bu fikirler de edindiğimiz
tüm bu yazılımlar sonucu oluşan fikirler olduğundan gerek çevremiz gerek görsel ve işitsel tüm kaynaklarımız oluşturduğumuz bu normları destekler mahiyette olacaktır.
Bunun sonucu olarak da uzunca bir süre sonra biz bu normları evrensel zannetmeye başlarız.
İşte tehlike de burada başlar biz çevremizde olup biteni bu kişisel normlarımızla yargılama eğilimine gireriz.
Daha önceki yazımız Utanç Duygusu Nedir? ve Yetersizlik Duygusu yazılarımızı da okumanızı öneririm.
Normlar: Peki Kime Göre
Aynı hatayı yaşam ortamımızı paylaştığımız diğer kişiler de yaptığı zaman toplum içinde
birbirinin her türlü fikrini, hareketini veya yaşam tarzını anormal olarak niteleyen kutuplaşmalar oluşur.
Bu tehlikeli döngüyü nasıl kırabiliriz dersek bence ilk yapmamız gereken “Normal” ve “Anormal” kelimelerini bu kadar cömertçe kullanmamalıyız.
Daha önceki bir yazımda insan “Fizik kurallarıyla” izah edilemez bir yaratıktır demiştim.
Yani yargılamadan önce içinde bulunduğu şartlar dikkate alınmalıdır.
Burada da diyorum ki eğer norm açısından yargıladığımız bir insan davranışıysa çok titiz davranmalıyız.
İnsanlar yine daha evvel anlattığım gibi on altı farklı kişilik yapısında olabilirler.
Bu kişilik yapıları oluşurken farklı tercihler edinebilirler.
Bu tercihlerin bizim normlarımıza uymaları da zorunlu değildir.
İşte bu yüzden bir anlamda yargılayıp norm içi veya dışı diye vasıflandırdığımız bir insan davranışıysa bu onun farklı tercihinden kaynaklanıyor olabilmektedir.
Ki bizim bunu kendi davranış tercihlerimizle kıyaslayıp norm içi veya dışı diye karara bağlamaya hakkımız yoktur.
Eğer yargıladığımız bir insanla ilgili davranış şekli değil de bir olgu veya
bir oluşum ise bu durumda da bizim normumuzun evrensel normla örtüşüp örtüşmediğini dikkate almamız gerekmektedir.
En doğrusunu bilen, en doğrusunu yapan yani en “Normal” olan biz olmayabiliriz diye çıkmalıyız yola.
Sonuç olarak tavsiyem dilimize fazla yerleştirmeyelim bu sözcükleri, bunların yerine “Alışılmadık” veya “Benim tercihlerim dışında” gibi daha az yargılayıcı bir terminoloji kullanmaya çalışalım.
Tabi ki buna hazır oluncaya kadar “Normal” ve “Anormal” kelimeleri sık sık gelecektir dilimizin ucuna.
O anda seslendirmeden evvel “Kime göre” diye soralım kendimize.
Kendi normlarımıza göre mi evrensel normlara göre mi diye tekrar irdeleyelim lütfen.
Ayrıca Covid 19 Sonrası Yeni Normaller yazımızı da okumanızı öneririm.
Herkesin karşısındakilerin “Normlarına” saygı duyacağı anlayış ve hoşgörü dolu bir dünya dilerim hepinize.
