Müze Gazhane, İstanbul Anadolu yakasın Kadıköy, Hasanpaşa’da gaz tedarikinde kullanılmıştır.
1892 yılında inşa edilmiş olan bu bina günümüzde de kültür merkezi olarak kullanılan bir yapıdır.
Müze Gazhane aynı zamanda Hasanpaşa Gazhanesi, Kurbağalıdere Gazhanesi ve Kadıköy Gazhanesi olarak da bilinmektedir.
Aynı zamanda bir kültür-sanat, bilim ve etkinlik alanına dönüştürülmüştür.
Ancak bünyesinde iklim müzesi, karikatür müzesi, bilim merkezi, sergi alanları,
tiyatro salonları, kitapçı ve sosyal alanları barındırmaktadır.
Müze Gazhane Tarihçesi
O devirde İstanbul’da bulunan dört gazhaneden birisidir.
Diğerleri ise; Dolmabahçe, Yedikule ve Kuzguncuk Gazhaneleridir.
Ayrıca Dünya Müzeler Günü ve Burdur Şehrimiz ve Sagalassos Antik Kenti yazılarımızı da okumanızı öneririm.
Her şeyden önce Anadolu yakasının aydınlatması amaçlanmıştır.
Ancak 1860’lı yıllardan itibaren Kuzguncuk Gazhanesi’nden sağlanan gazla yapılmaktaydı. Kuzguncuk Gazhanesi’nden sağlanan gazın yetersiz kalması üzerine yeni bir gazhane inşa edilmesi fikrinden yola çıkarak inşa edilmiştir.
Ama Parisli demir fabrikatörü Mösyö Şarl Jorji adına, mühendis Anatoli Barcil ve
Osmanlı Devleti adına Şehremini Rıdvan Paşa arasında 28 Temmuz 1891 de sözleşme imzalanmıştır.
Sonuçta bu sözleşme ile Kadıköy ve Üsküdar ile Anadolu sahilinden Beykoz sınırına kadar olan bölgenin maden kömüründen elde edilen gaz ile aydınlatılması ve ısıtılması imtiyazı 50 yıl süreyle Mösyö Şarl Jorji’ye verilmiştir.
Mimar Guglielmo Semprini, gazhanenin inşaatına 1 Ağustos 1891’de başlamıştır.
Gazhane, I.Dünya Savaşı’na kadar çalışmıştır.
Ancak savaş sırasında ve sonrasında kısa müddetlerle faaliyetini durdurmuştur.
Fakat gaz üretiminde esas madde olan taş kömürü yerine zaman zaman zeytin çekirdeğinden gaz üretilerek tesisin üretime ara verilmesi önlenmeye çalışılmıştır.
Gazhanenin faaliyetleri, gaz talebinin azalması sebebiyle 13 Haziran 1993 tarihinde durdurulmuştur.
Gazhane ve Sanat
1994 yılında kalan parçaların da sökülmesi kararı alınmıştır.
Semt sakinlerinin direnişi ve sivil toplum örgütlerinin desteği sonucunda yıkım önlenmesi ile Gazhane, SİT alanı ilan edilmiştir.
Çevre Gönüllüleri adlı sivil kuruluşu, 1996’da örgütlenmeye başlamıştır.
Sonucunda da 1998’de bir kooperatife dönüşmüştür.
Gönüllüler, Gazhane’nin kültür merkezine dönüştürülmesi talebi ile 2009’a kadar dokuz festival düzenlemişlerdir.
Her şeyden önce 1998-2001 yılları arasında İTÜ tarafından hazırlanan restorasyon dosyası,
Koruma Kurulu tarafından 2014 senesinde onaylanmıştır.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi yönetimi tarafından da 8 Ocak 2014 tarihinde ihale edilmiştir.
Proje mimar Afife Batur‘un danışmanlığında ve Gülsün Tanyeli ile
Kani Kuzucular ‘in yürütücülüğünde çok sayıda uzman ve öğrenciyle gerçekleştirilmiştir.
7 Mart 2014 tarihinde başlayan ve 2019’da bitirilmesi planlanan yenileme çalışmaları, ancak 2021 yılında tamamlanabilmiştir.
Bina, 9 Temmuz 2021 tarihinde Müze Gazhane adıyla, İstanbul’un yeni kültür sanat merkezi olarak hizmete açılmıştır. https://muzegazhane.istanbul
Müze Gazhane 32.000 metrekarelik yerleşkesi içerisinde;
6 sergi ve müze salonu, 2 tiyatro ve konser salonu(130 ve 300 kişilik), Performans stüdyoları, Afife Batur‘un adı verilen Kütüphane, Kitapçı (İstanbul Kitapçısı), 3 yeme içme alanı, Atölyeler, Ortak çalışma alanları bulunmaktadır.
Fakat bu müzeye giriş ücretsizdir.
