Kutlamaların Şarabı olan Şampanya hakkında kısa notlar paylaşarak girelim bu yıla da.
“Şampanyayı sadece mutlu veya üzgün olduğumda içerim. Yalnız olduğum zamanlarda da içerim.
Yanımda birileri varsa mutlaka içerim.
Aç değilsem şampanya içerim. Açsam da içerim.
Bunların dışında şampanyaya dokunmam. Elbette susamamışsam!”
Lily Bollinger
Kutlamaların şarabıdır şampanya.
2023’ün gelişini kutlamak için bir sürü sebebimiz vardır diye düşünüyorum.
Bu bültenin ana konusunu yeni yıl nedeni ile Şampanya’ ya ayırıyorum.
Konuya Fransızların ünlü sözü ile başlayalım:
“Her şampanya köpüren şaraptır, fakat her köpüren şarap şampanya değildir.”
Köpüklü şaraplara şampanya denmesi için tabii ki bir kurallar silsilesi vardır.
Şarabımızın Paris’in kuzeyinde Champagne bölgesinde apelasyona uygun şekilde üretilen üzümlerden yapılmış olması gerekmektedir.
Şampanya’da kullanılabilen 6 farklı üzüm çeşidi vardır.
En çok kullanılan üç üzüm ise PinotNoir, PinotMenuier ve Chardonnay.
Yani iki siyah, bir beyaz üzümden bahsediyoruz.
Şampanyanın yapımında geleneksel metodun kullanılması gerekmektedir.
Fermantasyon, mayaların şıradaki şekeri yiyip dışarıya alkol ve karbondioksit gazı çıkarmasıydı.
Önceden harmanlanmış şarapların konduğu her bir şişeye maya ve şeker ilave etmek gerekecektir.
şişede olan ikinci fermantasyonu 15 ay boyunca bekleyerek, oluşan tortuyu ayırmak için her bir şişeyi uzun süre ufak ufak çevirerek mayanın yayılmasını sağlamak gerekmektedir.
En sonunda şişenin ağzında biriken tortuyu dondurarak çıkarmak gerekecektir.
Kutlamaların Şarabı ve Bazı Gerçekler
Gelelim şampanya ile ilgili birkaç eğlenceli gerçeğe;
Şampanya, Benedikten keşişi Dom Perignon ile özdeşleşmiştir.
1600’lerin sonunda henüz fermantasyonun ne olduğu bilinmiyorken, bu nedenle şarapların neden köpürdüğü anlaşılamıyordu.
Bu nedenle şampanya ilk ortaya çıktığında bir süre “şeytanın şarabı” lakabı ile ünlenmiştir. Uzun süre Dom Perignon da şarabın köpürmesini nasıl önlerim sorusuna yanıt aramıştır.
Fakat Dom Perignon’dan yıllar önce Cristopher Merret adındaki bir İngiliz Kraliyet Bilim Akademisi’ne ‘köpüklü şarapta baloncuklar nasıl oluşturulur’ başlıklı bir tebliğ sunmuştur.
Ama Dom Perignon’dan daha önce bu işin farkına İngilizler varmıştır.
Champagne bölgesi şaraplık üzüm yetiştirilmesi için çok soğuktur.
Bu nedenle de Şampanya yapımında erken hasadın avantajlarından yararlanılmaktaydı.
Günümüzde ortalama 300 milyon litre şampanya üretilmektedir. (2018’de Türkiye’nin şarap üretimi 120 milyon litre dir.)
Fransa’da Champagne bölgesi dışında geleneksel method ile üretilen köpüklü şaraplar da bulunmaktadır.
Bunlara crémant denmektedir.
Etiketinde “Crémantd’Alsace, Crémant de Loire…” yazan köpüklüler görürseniz mutlaka deneyin!
Başka köpüklü şaraplar da var tabii, İtalya’nın Prosecco’su örneğin.
Prosecco, tank methodu ile yapılmaktadır.
Yani basınçlı tanklarda şarabın içinde fermantasyondan oluşan karbondioksit gazı çözülmektedir.
Yapımı hem şampanyaya göre daha az zahmetli hem de şampanyanın pazarlama dehasından nasiplenmedikleri için nispeten daha ulaşılabilir fiyatları vardır.
Pekiyi rafta gördüğümüz aşırı uygun fiyatlı köpüklüler nedir diye sorarsanız?
Ancak cevabı çok basittir.
Onlar gazoz mantığı ile üretilmiş suni köpüren şaraplardır.
İşte bu şarapları gönül rahatlığı ile etrafa saçmakta kullanabilirsiniz.
Pekiyi bizde şampanya metodu ile üretilmiş köpüklülerimiz var mıdır derseniz?
Vinkara’ nın Yaşasın’ı, Suvla’nın İyi ki’si, Arcadia’nın Nareen’ i gibi örnekleri deneyebilirsiniz.
Şampanya Kadehleri
Eskiden serviste, ‘coup’ denilen kaseye benzeyen şampanya kadehleri kullanılmaktaydı.
Ancak bu kadehlerin, Marie Antoinette’in memesinden alınan kalıptan yapıldığını iddia edilmektedir.
Bu iddia zamanla bir pazarlama kampanyasına da can vermiştir.
Her şeyden önce modern Marie Antoinette olarak seçilen Kate Moss’un memesi ile yapılan kadehler piyasaya sürülmüştür.
Şarkıcının ayakkabısından şampanya içmek, filmi ile meşhur (!) Moulin Rouge’a dayanan bir gelenektir bu. https://www.ikea.com.tr
Meşhur milyarder, İzmir doğumlu Aristotle Onassis’ın şarkıcı Zozo Dalmas’ın ayakkabısından zamanında şampanya içtiği rivayetler arasındadır.
Şampanya hem yapılması zor, hem de pahalı bir içkidir.
Hele de ülkemizdeki özel tüketim vergisini göz önüne alırsak bu nimetin ne kadar değerli olduğu su götürmez bir gerçektir.
Bu nedenle sallayarak şampanya patlatmayı Formula 1 plotlarına bırakıyor (şampanya yerine gazoz (!) vermiş olabiliriz ama bu geleneği değiştirmez,
öyle değil mi? ve biz şişemizi minik bir pıt sesiyle, bu değerli sıvıyı ziyan etmeden açıyoruz.
Ayrıca şarap konusundaki önceki Şarap ve Yemek Eşleşmeleri yazımızı da okumanızı önermekteyiz.
