AKM Değil; Bizler kulislere doğduğumuz günden beri AKM’ye,
Her şeyden önce Atatürk Kültür Merkezi demekteyiz ve kısaca Atatürk Kültür Merkezi olarak da okunmaktadır!
Ancak Cumhuriyet kazanımları ve simge yapılarından biri olan AKM açıldığı ilk tarihten itibaren
sanatsever ve sanatla ilgisi olmayanların buluşma noktası olarak hafızalara kazınmıştır.
Fakat zamanla buluşma noktasında neler oluyor diyerek,
buluşmaya gelenlerinde merak edip etkinlikleri takip ettikleri Cumhuriyet edinimlerimizden biri olan sanat üretim sergileme yuvasıdır.
Ancak Osmanlı son dönemimde başlayan Klasik Batı Müziği, Opera ve operetlerin sahnelenmesi ve
Dünya çapında bestecilerin davet edilmesiyle başlayan süreçtir.
AKM ve Kuruluşu
Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk, 1 Mart 1923’de TBMM’ni açış konuşmasında evrensel ve yerel sanatlarımızın kurumsallaşması adına ilk sinyali vermiştir.
“Vatanın sınırları içinde ve önemli merkezlerinde asri kütüphaneler, bitki ve hayvanat bahçeleri, konservatuarlar, müzeler, güzel sanatlar galerilerinin gerekliliği ile ilçe merkezlerine kadar tüm yurdun matbaalarla donatılması gerekmektedir.”
Ancak 1924 Yılında Cebeci’de kurulan Musiki Muallim Mektebi ile konservatuvarın ilk adımları atılarak,
Sonuçta 6 Mayıs 1936’da kurumsal olarak eğitim vermeye başlamıştır.
Ayrıca Devlet Tiyatroları Opera ve Balesi yazımızı da okumanızı öneririm.
Başlangıç tarihimizi merak edenlerin araştırmasına bırakarak, 1969 yılında hizmete giren
AKM’nin günümüze gelen süreçte, İstanbul’un sosyal ve kültürel yaşantısına etkilerine bakalım..
Yukarıda da bahsettiğim gibi halk hafızasında simge bir bina olarak yer alan
AKM kültür/sanat etkinlikleri sayesinde Galata ve Beyoğlu’nun mevcut olan kültür / sanat hayatına etkisi büyük olmuştur.
Temsillere/Konserlere/ Etkinliklere gelen sanatseverlerin gösteri öncesi sonrası
Beyoğlu’nda ki diğer sosyal mekanlara dağılıp gözlemleri, kritikleri, eleştirilerini yapmaları eşliğinde, aynı mekan hafızası gibi,
Sanatla kültürle alakası olmayanların bile yan masadan duymak zorunda kaldıkları bir iki kelimeye alaka göstermesi sonrasında,
kişilerin etkinliklere katılım sağlamaları kaçınılmaz olmaktaydı.
Yani fısıltı gazetesi en büyük etkendir…
“Gözün kulağın duymadığını beyin görür ve duyar, hafızada illaki yer ederek sonra hatırlanmaktadır!“
AKM dışındaki diğer simge binaların, tiyatroların, sergi salonlarının, kitap evlerinin, sinemaların birbirlerini etkileyerek Beyoğlu’ nu ve tabi ki,
İstanbul’u 2010’a kadar Kültür ve sanatla ayakta tutan unsurlarıydı.
İstiklal Caddesine ve Beyoğlu
İstiklal caddesinden Tünel’e inen yan, ara sokaklar bu kültürden de fazlasıyla sosyal yaşam adına etkileniyordu.
2008 yılında AKM ‘nin kapanmasıyla başlayan ve diğer binalara, mekanlara da sıçrayan, yeniden yapılanma adı verilen değişimle sanat ve kültüre set vurulmuştur.
Beyoğlu’ndan sanatın ve kültürün çekilmesiyle başlayan yozlaşma, s
on birkaç seneye kadar sadece tatlı ve alışveriş gelişimini arttırarak inanılmaz bir değişime gitmiştir…
1800’ lerden diye başlayan 20 sene öncesi tarihi bile olmayan şerbet Kültürün yerleşmesiyle bizlerden uzaklaşan Beyoğlu “Şerbetli açık hava sahası’’ na dönüşmüştür.
AKM binasının yeniden yapılma aşamasını,iktidar /muhalefet siyasilerin ve siyasetin kör olmuş gözleriyle görmesini bekleyen, sanat icracıları ve sanat severlerin hakları yıllarca gasp edilmiştir..
Binanın 2 senede bitirilmesini görünce! (Ana sahne ve binanın bazı bölümleri tam bitmedi henüz ve bana göre gelecek sezona hazır olacaktır. )
Ancak binayı yapmayanlar kadar yaptırmayanlara da aynı oranda tepki göstererek,ellleriniz dert görsün diyebiliyorum.
Özellikle Bale sanatında bir nesil sanatçının AKM sahnesinde yeterince dans edemeden dans hayatları bitecektir.
Ayrıca, 8-10 sene ağır bir eğitimden geçerek sahneye çıkan dansçı,
sakatlık geçirmediği sürece maksimum 20 sene dans edebilmektedir.
Ama 13-14 senesi AKM sahnesinden uzak kalanları düşündükçe! https://akmistanbul.gov.tr
Sanat muhaliftir, yol göstericidir, her türlü görsel sanatları izleyenler kendilerinden bir parça görürler, gözlemedikleri nefeslerde.
Özellikle Kurumsal alanda sanat üretenler/yönetenler siyaseti içinde barındırırsa halka değil hükümete hizmet ederler.
Maalesef Ülkemizde siyasiler, iktidar/ muhalefet hangi görüşe sahip olursa olsun, yıllardır hep sanatın içinde olmayı hak görmüşlerdir.
1970’ ler in son dönemlerinde Nazım Hikmet yüzünden Bale eseri sahneden kaldırıldığı gibi
1980’ lerde darbeci generalin, “Benim sanatçım en iyi şartlarda sanat üretmeli” der ve
maaşları yükseltip şu an yeni yapılan AKM den daha iyi bale çalışma salonlarına sahip olan Bale binasını yaptırmıştır!.
Bu yaman çelişkiler arasında evrensel sanatlarımızla var olmaya, üretmeye devam ettik, devam edeceğiz.. .
Açılışının Etkisi
Umarım bir gün siyasiler olmadan eskisi gibi özerk yapılanma
(Özerk olmamıza rağmen mevcut hükümetlere sevimli gözükmeye çalışan Gn Md ve sanat yönetmenlerimiz her devirde var idi)
ile hak ettiğimiz evrensel ve halk kültürü sanatlarımızla sahnelerde yer alırız…
Son yıllarda gözlemlediğim Beyoğlu Kültür Sanat hayatının tekrar canlanmaya başlaması, Müzelerin hayata geçmesi,
Tarihi dokuların toparlanması ve etraflarına etki etmesi ile başlayan AKM açılışının iyiye yükselişe geçtiği kaçınılmaz gerçektir..
Çeşitli Kültür/sanat programlarının Beyoğlu ve çevresinde her gün arttığını ve
İstanbul’un çeşitli semtlerinden insanların gelmeye başladıklarını gittiğim kültür ve sosyal yaşam mekanlarında gözlemleyip, mutlu oluyorum…
AKM’de ki etkinliklere gelince;
AKM kompleksi içindeki etkinlikler diye başlarsam daha doğru olur.
Yukarıda bahsettiğim gibi bir kesimin buluşma noktasında mevcut haliyle ilgi çekecek birçok mekanın hayata geçmesi sanata,kültüre ilgisi olamayanların bile dikkatini çekecektir.
Kompleks içerisinde yer alan objeler, sanat alanları ve kafeler ( bilinen, aşina olunan, koşulsuz teslim olunan) ile buluşmaya gelen insanların
AKM kültürü içerisinde daha fazla vakit geçirmesini sağlayacaktır.
Yani Cumhuriyetimizin simgelerinden biri olan binamızda fazlasıyla bulunarak irdelemediği, irdeleyemediği Cumhuriyet edinimlerini soluklayacaklardır..
AKM Bitti mi
AKM ana sahne maalesef bitmeden, 29 Ekim 2021 tarihinde siyasi iradeye açılmıştır!
Ana sahnenin göstermelik açılışı bizler için olmasa da,
bir nefes sahne görüp, sahne tozumuzu içimize doya doya çekip açılmasını bekleyeceğimiz açılış olmuştur!
Erken ya da geç açılması milyonlar için önemli bir olgudur…
AKM Kompleks içerisinde yer alacak programları gördükçe,
ilan edildikçe mevcut sahneleri birçok yerde sahne olmasına rağmen, başka müzik kültürleriyle paylaşacağımızı görüyoruz.
Tiyatro, opera ve Bale sahnelerinin azlığını göz önünde bulundurduğumuzda;
Diğer etkinliklerle, Devletin sanat kurumlarına yer verilmesi kısıtlılığını şimdiden görmek sürpriz sayılmayacaktır…
Ancak yeni bilet fiyatlarımızın Ülkemiz ekonomik koşullarına göre yüksek olduğu ise bilinen bir gerçektir.
Bir öğrencinin, düşük gelirlinin de önlerden seyretme hakkı olmalıdır.
Bizler kamu kuruluşuyuz, sanatımızı hayata geçirmek çok pahalı olmasına rağmen döneme uygun fiyat politikasıyla ( öğrencinin, düşük gelirlinin lüksü değil,
yaşamsal hakkı olan Bira parasını elindeki telefon parasını vb sorgulamadan) bilet satılması uygun olacaktır.
İnşallah düzenlemeye gidilecektir.
Her şeyden önce Zorlu PSM gibi bütçelerle seyircimize ulaşmakta zorlanacağızdır. (Her ne kadar belli eserler kapalı gişe gitse de ) …
Sonuç
Sonuç olarak AKM Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarının kurduğu
Cumhuriyetimizin en önemli simge yapılarından ve bu satırları yazma özgürlüğü edinimlerinden biridir.
Hep birlikte geleceğimize sahip çıkarak, sonraki kuşaklara devretmeliyiz…
Ancak Beyoğlu’nda yükselerek şiddetini artıran Sanat/Kültür gelişimini,
Kültür Yolu vb. etkinlikleri 2023 yılına kadar fazlasıyla gözlemleyeceğiz..
Ayrıca, her keseye göre etkinlik ve yemek yiyip, içeceğimiz, kahve içeceğiniz mekanlar vardır.
Ama son dönemin yozlaşmasından ve Beyoğlu’nun “Şerbetli Hava Sahası”ndan kurtulmamızın tek yolu Kültür ve Sanattır…
Gelecek sizlersiniz.. Yılmadan yorulmadan üreterek…
Devlet Balesi eski dansçısı
