Vicdan mı, Adalet mi?
Honeste Vıvere; Dürüst yaşamak
Alterum Non Laedere; Hiç kimseyi incitmemek
Suum Cuıque Trıbure; Herkese hakkını vermek
Her şeyden önce Roma hukukunun 3 ana unsuru Stoacı görüşe dayanmaktadır.
Bu konu ile ilgili Platon ve Özgürlük Nedir? yazılarımızı da okumanızı öneririz.
Mesela Marcus Aurelius, bir imparatordur.
Ama Stoacı felsefenin etkisinde kalarak, kişinin kendi kendine yaptığı vicdan muhasebesi,
yetkinliğe varmak için harcadığı çaba, dünyanın gelip geçiciliği üstüne nükteli notlar halinde gün gün tuttuğu
Ta eis Eauton (Düşünceler) adlı yapıtıyla ünlüdür.
Ancak bu üç ilkeyi kişiliğinde ve davranışlarında birleştirmiş biriydi.
Her şeyden önce insan için olması gereken önemli başlıktır, dürüst olmak.
Ancak bu özgeçmişinize kayıt edeceğiniz bir not değil yaşam biçiminiz olmalıdır.
Ama kendinize ve çevrenize davranışlarınızı olumlu besleyen bir başlıktır dürüst olmak.
Fakat hiç kimseyi incitmemek ise hayatın amacı olmalıdır insan için.
Eğer doğru prensipler ile yaşar ve kendi kendinize bir felsefe ortaya çıkarmak yolunu seçmezseniz o zaman
yüzyıllardır uygulanmasına çaba gösterilmiştir.
Ama günümüze gelinceye kadar sürekli dejenere edilmiş kurallara saygılı olup,
risk alsanız dahi uygun öneriler ile çevrenizi hataları ile yüzleştirme gayretinde olursanız,
insanları ve doğayı incitmemek için önemli adımlar atabilirsiniz.
Ama herkese hakkettiği gibi davranmak,
haklı olanın hakkını teslim etmek temel prensip olmalıdır.
Mesela kararlı bir duruş çok önemlidir.
Menfaatlerin sonra düşünüldüğü, toplumsal barışın ön koşul olduğu bir uzamda
sonuç uzun zamana yayılırsa dahi başarılı olacaktır.
Vicdan: İncitme Hakkını Ver ve Dürüst Yaşa
Pekiyi nedir vicdan?
Her şeyden önce adalet ile birlikte anıla bilir mı?
Vicdan, https://tr.wikipedia.org/ kişinin kendi niyeti veya davranışları hakkında kendi ahlaki değerlerini temel
alarak yaptıklarını veya yapacaklarını ölçüp biçtiği bir kişilik özelliğidir.
Her şeyden önce vicdan, birçok dinde, birçok felsefi akımda, mistisizmde önem verilmiş bir kavramdır.
Günümüzde kimileri “kamusal vicdan” ifadesini kullanmaktaysa da dinsel,
mistik vb. alanlarda böyle bir kavram bulunmaz,
vicdan kavramı bu alanlarda hep bireysel vicdan anlamında kullanılmıştır.
Acaba insan vicdan muhasebesi yaparak kendini mi düşünür?
Yoksa gerçekten toplumsal bir amacı var mıdır?
Mark Twain ve İnsan Nedir?
İsimli eserinde felsefi açıdan farklı bir noktaya dikkat çeker ve insanın kendi kendini rahatlatmak ve toplumsal
baskıyı hissetmemek için bazı davranışları sergilediğini belirtir.
Kar, tipi, soğuk hava dondururken evine gitmekte olan adam üşümüş,
aç ve yoksul bir kadınla karşılaşır.
Kadın sadaka istemektedir.
Cebinde son kalan 25 senti kadına verir.
Evine doğru giderken yaptığı işten memnundur.
Eğer bu parayı kadına vermeseydi, içi huzursuz olacak ve vermediği ile kalmayıp eve kadar ve hatta daha uzun
bir süre bu düşünce ile rahatsız olacaktı.
Twain, adamın 25 sent karşılığında içinde oluşacak huzursuzluğu giderdiğini ve aslında vicdanını rahatlattığını savunmaktadır.
Bu kitabın bazı bölümlerinde toplumsal vicdan-toplumsal baskı karşısında zor duruma düşmemek için istemediği
halde düello davetine evet diyerek hayatını kaybeden başka bir adamın ailesini yalnız ve
müşkül durumda bırakmasını anlatır.
Farklı bir yönden baktığınız zaman aslında vicdan baskısının toplumsal hesaplaşmada istenmeden
yapılan bazı hareketleri teşvik ettiğini söylemek mümkün.
İnsan akıl sahibi bir canlıdır.
Kendini ve ailesini kişisel vicdan muhasebeleri ile hayata karşı yalnız bırakmamak ve adil olmak zorundadır.
Ama aklınızı vicdanınız ile bütünleyerek, en doğru ve adil kararları vermeniz mümkündür.
Dürüst, kimseyi incitmeyen ve hakkını vererek yaşamak ise bireyin sorumluluğudur.
Sevgi, anlayış, hoşgörü, kalbinizin sesini dinlerken mantık ile birleştirmek,
ön yargılardan kurtulmak vicdanlı ve adil bir insan olmanıza destek verecektir.
Sonuçta bu akşam yatarken kalbinizin (vicdanınızın)sesine kulak verin ve kendinize sorun;
Yaptıklarım ve davranışlarım herkes için adil mi?
Sevgiyle kalın.
Kaynakça;
İnsan nedir? – Mark Twain-Dedalus
Düşünceler-MarcusAurelius- Cogito-YKY
