Her şeyden önce yeni Korona virüs hastalığı 2019 Aralık ayında Çin’in Vuhan şehrinde tespit edilmiştir.
Ancak Ocak ayının son haftasında Çin yönetimi Vuhan’dan başlayarak, virüsün görüldüğü şehirleri karantinaya almaya başladı.
Sonuç olarak Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ), 11 Mart’ta dünya çapında KORONA VİRÜS PANDEMİSİ,
Yani salgın ilan etti.
Mesela pek çok ülke, havayolu ulaşımı başta olmak üzere sınırlarını insan trafiğine kapatmaya yönelik tedbirler aldı.
Ayrıca insanların günlük hayatlarında evlerinde kalmalarını sağlamaya yönelik pek çok önlem açıklandı.
Bugün itibariyle, dünyada Kovid-19 hastalığı teşhis edilen kişi sayısı 200 bine,
Ancak bu hastalıktan dolayı ölen kişi sayısı ise 8 bine yaklaşmıştır. https://covid19.saglik.gov.tr/
Sonuç olarak Türkiye, en başından itibaren bu hastalıkla ilgili gelişmeleri yakından izlemiş,
Ancak tedbirlerini de süratle alarak hayata geçirmiştir.
Alınan İlk Kararlar
Yapılan toplantılar sonrasında alınan tedbirler hızla uygulanmaya başlamıştır.
Okulların tatil edilmesi ve uzaktan eğitime geçilmesine karar verildi.
Kamu çalışanlarının yurt dışı görevlerinin ertelenmesi,
spor müsabakalarının seyircisiz oynanması,
Ayrıca kamuda çalışan hamilelere, süt izninde olanlara,
Mesela engellilere ve 60 yaş üzeri personele 12 gün idari izin verilmesi,
Ayrıca Özel kreşler, gündüz bakımevleri, özel çocuk kulüplerinin tatil edilmesi,
Ayrıca acil olmayan duruşmaların ve diğer adli işlemlerin ertelenmesi,
Mesela kültür-sanat faaliyetlerinin Nisan sonuna kadar ertelenmesi,
Ayrıca ilaçları rapora bağlı yaşlıların ve kronik hastalığı olanların,
rapor süresi bitiminde hastaneye gitmeden ilaçlarını almaya devam edebilmeleri uygulamasına geçilmiştir.
Bu uygulama yaklaşık 1 yıldır devam etmektedir ve pandemi boyunca yaşlılara bu destek evden çıkmamaları için sağlanmaya devam etmektedir.
65 yaş üzeri kronik birden fazla hastalığı olan yaşlılara Grip ve Zatürre aşısı yapılarak korunmaya çalışılmıştır.
Virüsün en yaygın ve ağır seyri veya ölümcül hali ileri yaştaki vatandaşlarımızda olduğu belirtiliyor.
Yaz Sonrası alınan Kararlar
Haziran ayı başında AVM’ leri açılarak, Turizm hareketliliği sağlanmak üzere hem havayolu trafiği kısıtlı olsa da başladı,
hem de otellere sertifika zorunluluğu getirilerek açılmaları sağlanmıştır.
Bu turizm serbestisinden yararlanarak ülkemize gelen İngiliz, Amman turistlerin yanında;
Ayrıca çoğunlukla Rus turistler geldikleri şehirlerde virüsün yayılmasına neden oldular.
Bu şehirlere düzenlenen tarifeli ve Charter seferleri ile gelenler Bodrum ,Marmaris, Antalya, Kaş, Fethiye’ye geldiler.
Eylül sonu gibi virüsün bu şehirlerde yayılması ile birlikte tekrar hastanelerde doluluk oranları arması sebebi ile
Kasım ayı ortasında bazı sektörlerde kapanma veya kısıtlı çalışmaya gidilmiştir.
Bunlar öncelikli olarak; Kıraathane, Kahvehane ve Restoran ve Lokantalar oldu.
Sadece paket servise izin verilmeye başlandı.
Bazı Ekonomik Önlemler
Bu sebeple de bazı restoran ve kafeler ana iş kolları yerine tekstil ürünleri pazarlamaya başlamışlardır.
bu işletme sahiplerinin yaptığı açıklamalar, günlk geçimleri için bu yola başvurdukları yönünde oldu.
Bu kapanmayı takiben TBMM’ den yasa çıkartılarak
kişi ve işletmelerin kamu ve kuruluşlarına olan borçlanın yapılandırılmasına dair Kanun çıkartılmıştır.
Bazı özel sektöre borç verilerek mevcut borçlarının ileri bir tarihe ertemeler için
imkan sağlanmasının önü açılmaya çalışılıyor olsa da;
Ancak kazancı olmayan esnafın ne bu borçları ödeyebileceği ne de yaptığı yapılandırmayı karşılama gücü görülmemektedir.
halkın AVM veya pazar yerleri, toplu taşıma araçlarını kullanmaları durumunda HES kodu uygulaması yaygınlaştırldı.
Alınan tüm tedbirler geçici olduğu ve sorunu ötelemeye yönelik olduğu izlenimi halkta sabitleşmiş görünüyor.
Sonuç olarak hibe şeklinde bir destek sağlanamaması halkı zor duruma sokmakta olduğu,
Ayrıca elindekileri satarak artık yolun sonuna geldiklerini söylüyorlar.
Ancak muhalefet partilerinin liderleri halk arasında gezerek görüşlerini bu halkın görüşlerine paralel duyuruyorlar.
Mesela Kafe, Restoran ve lokantalar sadece gel al,
paket servisi yapması sebebi ile zor durumda olduklarını belirtiyorlar.
Sonuç olarak işyerlerinin bir an önce açılmasını bekliyorlar.
Her şeyden önce esnaf zor durumda ve kira yardımı adı altında yapılanlar yetersiz görülüyor. Yeni yardım beklentisi içerisindeler.
Ancak Memur, işçi ve emeklilere yapılan zamlar ile açıklanan asgari ücret oranları enflasyonun altında olması sebebi ile herkes geçinememekten yakınıyor.
Arayış içerisindeki esnaf ve yer sahipleri yeni iş modelleri geliştirmeye çalışıyorlar.
E-Ticaretteki artış sektördeki büyüme herkesin kazanç iştahını kabartıyor.
Korona virüs ve Ekonomi Koruma Kalkanı
Paketin İş Ve Sosyal Güvenlik Mevzuatına İlişkin Düzenlemeleri.
Korona virüs salgının ekonomi üzerindeki etiklerini azaltmak için alınan tedbirler şöyledir;
SGK Primlerinin 6 Ay Süreyle Ertelenmesi
Perakende, AVM, Demir-Çelik, Otomotiv, Lojistik-Ulaşım, SinemaTiyatro, Konaklama, Yiyecek-İçecek, Tekstil-Konfeksiyon ve Etkinlik- Organizasyon sektörleri için Muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemelerini 6’şar ay ertelenmiştir.
Erteleme işlemlerine ilişkin detaylar SGK tarafından ayrıca açıklanacaktır.
Asgari Ücret Desteği 2020 Yılında da Devam Edecektir
Henüz Türkiye Büyük Millet Meclis’ inde görüşülen tasarıda asgari ücret desteği 2020 yılında da devam etmesi amaçlanmaktadır.
Tasarıya göre işverenlerin iş gücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumak ve artırmak amacıyla 2020 yılında geçerli olmak üzere işverenlerimize aylık 75 TL asgari ücret desteği verilecektir.
2020 yılının tamamında, sektör ayırımı yapılmaksızın, finansmanı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak şekilde, işverenlere, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 2,50 TL, aylık 75 TL asgari ücret desteği verilecektir.
Mevzuattaki Esnek ve Uzaktan Çalışma Modellerinin Daha Etkin Hale Getirilmesi İçin Yönetmelik Çalışması Yapılacaktır.
İş mevzuatında esnek çalışma modelleri hakkında merak edilen ve görüş farklılıkları olan hususlar hakkında açıklayıcı düzenlemeler yapılacaktır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, esnek çalışma ve uzaktan çalışma için yönetmelik çalışması yapacaktır.
Kısa Çalışma Ödeneğinden Faydalanma Koşulları Kolaylaştırılması
2020 Kasım ayı itibari ile artarak devam eden virüs hem ülkemizde hem de Avrupa ve ABD de hızla yayılmayadevam etmektedir.
Tehdidin ciddi boyutlara gelmesi, yoğun bakım ünitelerindeki doluluk oranlarının artması bazı tedbirlerin devamını gerektirdiği sonucunu doğurmuştur.
Kısa çalışma ödeneği süresi Haziran 2021 sonuna kadar uzatılmıştır.
Korona virüs nedeniyle ekonomik olumsuzluklar yaşayan işverenlerin kısa çalışma ödeneğinden faydalandırılması sağlanacak;
Ayrıca bu hususta başvuruların yoğunluğu göz önüne alınarak işlemlerin daha hızlı ve kolay gerçekleştirilmesi sağlanacak.
Sonuç olarak faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği verirken,
işverenlerin de maliyeti azaltılmış olacaktır.
En Düşük Emekli Maaşı 1.500 Türk Lirasına Yükseltilecek, Emekli Bayram İkramiyesi Nisan Ayında Ödenecektir
Mevcut durumda 1.000 TL olan en düşük emekli maaşı, 1.500 TL’ye yükseltilerek yaşam koşullarının iyileştirilmesine destek sağlanacaktır.
Emeklilerin bayram ikramiyesi Nisan ayı başında ödenecektir. Emeklilerin maaş promosyon ödemelerinin de şubelere gitmelerine gerek kalmaksızın, doğrudan hesaplarına yatırılması sağlanacaktır.
İhtiyaç Sahibi Aileler Nakdi Destek Sağlanacaktır.
Her şeyden önce Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığının belirlediği kriterlere göre ihtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynak ayırılacağı belirtilmiştir.
Ayrıca tek başına yaşayan 80 yaş üstü yaşlılar için, sosyal hizmet ve evde sağlık hizmetlerinden oluşan periyodik takip programı devreye alınacaktır.
Telafi Çalışma Süresi 4 Aya Çıkarılacaktır.
İstihdamdaki sürekliliği temin etmek amacıyla 2 aylık telafi çalışma süresini 4 aya çıkartılacaktır.
Ekonomi koruma Kalkanı Paketinin diğer düzenlemeleri
Son dönemde başlamış olan otellerdeki Konaklama Vergisi Kasım ayına kadar alınmayacaktır.
Otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemeleri Nisan, Mayıs ve Haziran ayları için 6 ay süreyle ertelenmiştir.
Yurtiçi seferlerde geçerli olan %18’lik KDV oranı 3 ay süreyle %1’e indirilmiştir.
2020 yılı sonu itibari ile bazı sektörlerdeki dolan KDV indiriminin uzatılması talep edilmektedir.
Koronavirüs salgınından etkilenerek nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi, anapara ve faiz ödemeleri asgari 3 ay ötelenecektir. Ayrıca gerektiğinde ilave finansman desteği sağlanacaktır.
İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçılara stok finansmanı desteği sağlanacaktır.
Bu dönemde işlerinin olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan esnaf ve sanatkârların Halkbank’a olan kredi borçlarının, Nisan, Mayıs ve Haziran anapara ve faiz ödemeleri 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenecektir.
Korona virüs’ deki Diğer Gelişmeler
Ekonomideki bazı dengelerin bozulması sonrası faizler yükseltilmiş ve Konut,
İhtiyaç, ticari kredi faizleri yükseltilmiştir.
Son dönemdeki gelişmelerden olumsuz etkilenen teminat açığı bulunan ve likidite ihtiyacı oluşan KOBİ’ler için Kredi Garanti Fonu limiti 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkarılacaktır.
Vatandaşlar için uygun ve avantajlı şartlarda sosyal amaçlı kredi paketleri devreye alınmasını teşvik edilecektir.
500 bin liranın altındaki konutlarda kredilendirilebilir miktarını yüzde 80’den yüzde 90’a çıkartılacak,
Asgari peşinatı yüzde 10’a düşürülecektir.
Virüsün yayılmasına karşı alınan tedbirlerin etkisiyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temerrüde düşen firmaların kredi siciline “mücbir sebep” notu düşülmesi sağlanacaktır.
Stopaj gibi kaynağında yapılan kesintilerin ödemelerini içeren muhtasar beyannamelerin süreleri 3 ay ertelenecektir.
Küresel tedarik zincirlerindeki aksama ihtimaline karşı hem üretimde hem de perakende de belirlediğimiz önceliklere göre alternatif kanallar geliştirilecektir.
Saygılarımızla,
| Teknik Analiz Yeminli Mali Müşavirlik Limited Şirketi hkalender@teknikanaliz.com.tr |
