Kira depozitosu miktarı doğrudan kira bedeli ile bağlantılıdır.
Ancak Kira bedeli ‘aylık net’ ne kadarsa, onun 3 katı kadar depozito talep edilebilir.
Net üç aylık kira bedelini aşacak şekilde depozito talep edilemez.
Fakat son dönemlerde sıkça gündeme gelen, olağanın üzerinde kira artışları, doğal olarak kira depozitolarını da yükseltmiştir.
Kiralık ev arayanlar, yüksek kira bedeli yanında bir de yüksek kira depozitosu ödemek zorunda kalıyor. https://www.sahibinden.com
Kira Depozitosu Döviz Cinsinden Olur mu?
13 Eylül 2018’de yayımlanan 85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye’de yerleşik kişilerin
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirtilen haller dışında kendi aralarındaki her türlü
gayrimenkul kiralama sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan
diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması yasaktır.
Kira depozitosu da döviz üzerinden ödenemez.
Çünkü 85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sadece kira bedelinin değil, sözleşmeye
dayalı olarak ödenmesi gereken kira depozitosunun da döviz üzerinden kararlaştırılmasını yasaklamaktadır.
Aslında, kira bedelinin döviz üzerinden kararlaştırılması kiracı lehine iken,
kira depozitosunun döviz üzerinden ödenmemesi kiracı aleyhine olmuştur.
Çünkü, şu andaki bölgesel aşırı kira yükselmeleri hariç, normalde döviz artış oranı, kira artış oranından daha yüksektir.
Öyle ki, başlangıçta bir aylık kira bedeli üzerinden hesaplanan kira depozitosu,
kira sözleşmesinin sonunda bir bakmışsınız, iki aylık kira bedeline denk geliyor.
Kira güvencesi, nakit para yerine teminat senedi, menkul kıymetler, örneğin hisse senedi,
tahvil, banka bonoları, hatta sukuklar da verilebilmektedir.
Ancak nakit para yerine depozito olarak verilen teminat senedinin veya
menkul kıymetlerin meblağlarının ve bedellerinin de en fazla üç aylık kira bedeli kadar olması gerekmektedir.
Kira bedeli aylık 10 bin TL ise en fazla 30 bin TL tutarında hisse senedi verilebilmektedir.
Diğer bir yazımız Kira ve Kiracı Hakkında da okumanızı öneririz.
Kira Depozitosunu Elden ödemek Zorunlu mu?
Kira depozitosunun, sözleşmede kiralayana elden verileceği veya kiralayanın banka hesabına yatırılacağı yazılı olsa bile, kiracının bunu yapması zorunlu değildir.
Kiracının zorunlu olduğu husus, depozito nakit para olarak kararlaştırılmışsa,
bir banka hesabına, kira depozitosu hesabı olduğu belirtilerek, vadeli bir tasarruf mevduatı hesabına yatırılması yeterli olmaktadır.
Hesabın vade süresi kira sözleşmesinin süresi kadardır.
Katılım Olur mu?
BDDK’nın ilgili Yönetmeliği gereği, vadesinde çekilmeyen hesaplar, aynı vade ile yenilenmiş sayıldığından, kira depozitosu hesabının vadesi de aynı süre ile yenilenecektir.
Türk Borçlar Kanunu md 342, vadeli tasarruf hesabından söz ettiğinden,
kira depozitosunun katılım bankaları vadeli katılım hesaplarına yatırılması mümkün değildir.
Keza katılım bankalarının hesap türleri, katılım hesabı ve özel cari hesap olmak üzere
iki türlü olup, vadeli tasarruf hesapları, sadece mevduat bankalarında açılabilmektedir.
Kiracı, depozito olarak senet, kıymetli evrak, menkul kıymet kararlaştırılmışsa,
kiraya verenin onayı olmaksızın geri alınmamak üzere, bir bankaya depo edilmesi ve
kiralayanın izni olmadan kiracıya geri verilmemesi gerekmektedir.
Kira depozitosu nakit paradan ibaret ise, kiracı adına açılacak vadeli bir tasarruf hesabına yatırılacaktır.
Bu pratikte şu demektir; kiracı kira depozitosunu kiralayana ödeyemez.
Artık ev veya işyerini kiraya verene elden ve nakit olarak kira depozitosu ödeme dönemi bitmiştir.
Kira depozitosu ödenmesi kararlaştırılmışsa, kiracı doğrudan bunu kendi adına açtıracağı bir vadeli mevduat hesabına yatıracaktır.
Ancak bu hesabın özelliği, hesap kiracı adına olsa da, kiracının kiralayanın onayı olmadan hesaptaki parayı çekememesidir.
Mutlaka Yazılmalı mı?
Ama her şeye rağmen kira depozitosu kiralayana verilecekse, o zaman kira sözleşmesine,
örneğin 3.000 TL gibi, depozitonun tutarını değil, kaç aylık kira bedeli karşılığı olduğunu yazın.
Bu şekilde depozitonuz da kira sözleşmenizin sonundaki aylık kira bedeli ile eşitlenmiş olur. Aksi takdirde depozito sabit kalmış, aylık kira bedeli yıllık kira artışlarıyla yükselmiş olur.
Hemen belirtmeliyim ki, tasarruf mevduatı hesabı, Bankacılık Kanunu’na göre sadece gerçek kişiler adına açılmalıdır.
Tüzel kişiler, örneğin bir şirket asla tasarruf mevduatı hesabı açamaz.
Oysa özellikle AVM’ler düşünüldüğünde, buraların kiracılarının çoğunlukla şirketler olduğu görülmektedir.
Kira Depozitosu Menkul Kıymetse?
Şirketler vadeli tasarruf mevduatı hesap sahibi olamayacaklarına göre, yasadaki diğer güvence
türü olan menkul kıymetlerden birisinin bir bankaya depo edilmesi olanağı tek çözüm yoludur.
Ya da genişletici yorum yapılarak, kiracı eğer bir şirket ise, kira depozitosunun
“tasarruf” değil, “vadeli bir hesaba” yatırılması olanağının sağlanmasıdır.
Kira güvencesi hesabının genel özellikleri şöyle: Hesap kiracı adına açılmakla birlikte, hesapta mutlaka kiralayan da gösterilmeli.
Aksi takdirde güvenceden söz edilemez.
Bankaya kira sözleşmesinin ibrazının gerekip gerekmeyeceği net değildir.
Banka Ne Zaman ve Kime Ödeme Yapar?
Banka, kiralayana karşı bir sorumluluğunun doğmaması için, kira depozitosu hesabındaki parayı kiralayanın izni olmadan kiracıya ödememelidir.
Kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen 3 ayda kiracıya karşı kira sözleşmesiyle
ilgili dava açtığını veya icra ya da iflas yoluyla takibe giriştiğini bankaya yazılı bildirmemişse
banka, kiracının istemi üzerine güvenceyi geri vermekle yükümlü.
Burada kiraya ev sahiplerinin dikkat etmeleri gereken bir durum, kira sözleşmesinin süresi bitmesine rağmen tarafların kira ilişkisini sona erdirmemeleridir.
Çünkü böyle bir durumda kira sözleşmesi yasa gereği birer yıl süreyle uzayan kira sözleşmesi haline gelmektedir.
Eğer bankaya kira sözleşmesinin bir yıl bir yıl uzadığı bildirilmezse, bankanın
kira sözleşmesinin kendisine bildirilen süresi bittikten üç ay sonra kira depozitosunu
kiracıya ödemesi, böylece kiralayanın kira güvencesinden mahrum kalması riski vardır.
Bunun önüne geçmek için, kiralayanın bankaya kira sözleşmesinin belirsiz süreli hale geldiğini bildirmesinde yararı vardır.
Aksi takdirde kiracı depozitoyu bankadan çeker, ev sahibinin kira güvencesi ortadan kalkar.
